Πως να βοηθήσω το μωρό μου να μπουσουλήσει

 

Το μπουσούλημα είναι το ''βήμα'' πριν το περπάτημα και πραγματικά προσφέρει πολλά στο μωρό μας! Για να δούμε μερικά απ΄ τα οφέλη που έχει το μπουσούλημα στην ανάπτυξη του μωρού:

• Προπονεί το σώμα! Δυναμώνει ο αυχένας, τα ισχία, ο κορμός και τα χέρια.
• Καλλιεργεί την ανεξαρτησία! Ο μικρός μας εξερευνητής γνωρίζει αισθητηριακά το περιβάλλον του.
• Ενισχύεται ο συντονισμός ματιού-χεριού.
• Βοηθά στην ανάπτυξη των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου, άρα και στον αμφίπλευρο και αντίπλευρο συντονισμό του σώματος.

Οι παιδίατροι προτείνουν να βάζουμε απ' τον πρώτο μήνα τα βρέφη σε πρηνή θέση (μπρούμυτα) για 5λεπτα μέσα στη μέρα, συχνά όμως αυτή δεν είναι η αγαπημένη τους θέση.  Τα περισσότερα μωρά δυσανασχετούν όταν τα βάζουμε μπρούμυτα. Πάμε να δούμε μερικούς τρόπους για να κάνουμε αυτήν τη σύντομη γυμναστική πιο ευχάριστη:

1. Σκύβουμε μπροστά στο πρόσωπο του και τραγουδάμε ή του μιλάμε γλυκά. Κρατάμε βλεμματική επαφή.
2. Τοποθετούμε μπροστά του ένα καθρεφτάκι.
3. Κουνάμε μπροστά του μαλακά παιχνίδια με χρώματα και ήχο.
4. Βάζουμε ένα λεπτό μαξιλαράκι στο στήθος του, ώστε να ανασηκώνεται ο κορμός και το κεφάλι.
5. Ξαπλώνουμε και βάζουμε το βρέφος πάνω μας skin to skin, του τραγουδάμε και του μιλάμε.

Με την πρηνή θέση το βρέφος δυναμώνει και σταδιακά σηκώνεται και μαθαίνει να σπρώχνει το σώμα του με τα χέρια. Παρατηρούμε ότι το επόμενο στάδιο είναι να κουνάει το σώμα του για να δώσει ώθηση και να πλησιάσει κάποιο ερέθισμα. Πάμε να δούμε λοιπόν πως θα βοηθήσουμε το μωρό μας να μπουσουλήσει:

• Αρχικά, του δείχνουμε τον τρόπο! Παίζουμε μαζί του στο χαλί και του δείχνουμε πως μπορεί να μπουσουλήσει. 
• Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα κυλινδρικό μαξιλάρι (πχ Foam Roller) και κρατάμε το σώμα του, ώστε να βάζει δύναμη στα χέρια.
• Ένα μαλακό playmat με υφές, καθρεφτάκια, ζωάκια και ήχους, θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του.
• Παίζουμε με μπάλες σε διαφορετικά χρώματα και υφές.
• Κουνάμε μπροστά του αυτοκινητάκια και τρένα, το προτρέπουμε να τα ακολουθήσει.
• Χρήσιμα θα φανούν παιχνίδια με μουσική, φωτάκια και κίνηση.
• Φτιάχνουμε ένα πάνινο τούνελ, στεκόμαστε απ' τη μια πλευρά κι απ' την άλλη κάθεται το μωρό. Μπαίνουμε μέσα στο τούνελ, φτάνουμε στο μωρό μπουσουλώντας, του κάνουμε μια αστεία γκριμάτσα κι επιστρέφουμε πίσω. Του δίνουμε χρόνο να μας μιμηθεί.
• Παίζουμε με θεατρικότητα κι ενθουσιασμό, κάνουμε τη διαδικασία διασκεδαστική!!!

Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε να απολαμβάνουμε τη διαδικασία με το μωράκι μας!!! Δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον καθώς πολύ σύντομα ο μικρός μας εξερευνητής θα φτάνει σε κάθε γωνιά του σπιτιού! Επιπλέον, ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας πως το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό, εμείς προσφέρουμε ερεθίσματα και σεβόμαστε τον διαφορετικό ρυθμό του κάθε παιδιού!

Τέλος, πρέπει να επισημανθεί, πως αν υπάρχει κάτι που μας προβληματίζει  σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού μας, το συζητάμε αμέσως με τον παιδίατρο και ζητάμε τη βοήθεια ειδικού, ώστε να μας δοθεί εξατομικευμένη αξιολόγηση και βοήθεια! Επιπλέον, ζητάμε τη γνώμη του παιδιάτρου για δεξιότητες που είχε κατακτήσει το παιδί αλλά φαίνεται να υπάρχει παλινδρόμηση!

Ζωή Δαμοπούλου

Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ)

Παιχνίδια που θα βοηθήσουν το παιδί μας να αναπτύξει τον λόγο του

 

Τα παιδιά κατακτούν ευκολότερα δεξιότητες όταν μαθαίνουν με διασκεδαστικούς τρόπους! Για να βοηθήσουμε το παιδί μας να εκφραστεί θα πρέπει να είμαστε οι ίδιοι εκφραστικοί. Ενθουσιασμός, αστείες γκριμάτσες, ήχοι με έμφαση, θεατρικότητα, έντονες εκφράσεις στο πρόσωπο, παιχνίδι και αυθορμητισμός είναι μερικά μόνο από τα κλειδιά που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη και τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων! Παρακάτω θα δούμε μια λίστα με παιχνίδια που βοηθούν στο χτίσιμο του λόγου μωρά και νήπια, χρησιμοποιούμε το κάθε παιχνίδι ανάλογα με την ηλικία και τις γνωστικές ικανότητες του παιδιού.

• Παζλ με ήχους(σφηνώματα)! Στην αρχή, επιλέγουμε παζλ με ήχους ζώων κι έπειτα με ήχους απ' το περιβάλλον μας π.χ. από μέσα μεταφοράς. Τις πρώτες φορές διαλέγουμε λίγα ζωάκια και περιμένουμε το παιδί να μιμηθεί. Όταν επιτευχθούν οι πρώτοι στόχοι, προσθέτουμε και την ονομασία του ζώου μετά τον ήχο.
• Συνδέουμε τα παιχνίδια με ήχους π.χ. αυτοκινητάκι ''μπρουμ μπρουμ'', τηλέφωνο ''Ναι, ποιος είναι;'' κτλ. 
• Κρύβουμε μέσα σε κουτάκια διαφορετικών χρωμάτων δακτυλόκουκλες ζωάκια και χτυπάμε ''τοκ τοκ'' το κουτί ώστε να εμφανιστεί το ζωάκι μαζί με τον ήχο του. Δίνουμε χρόνο στο παιδί να μιμηθεί. Αφού επιτευχθεί ο στόχος προσθέτουμε και το χρώμα του κουτιού.
• Αρκετά παρόμοιο με το προηγούμενο είναι το παιχνίδι με μια φάρμα ''τοκ τοκ'', ανοίγει, τα ζωάκια εμφανίζονται και μιμούμαστε ήχους. Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και με τα παραμύθια! Χτυπάμε το εξώφυλλο ''τοκ τοκ'' και ανοίγουμε το βιβλίο.
• Ψαρέματα! Απλώνουμε τα μαγνητικά ψαράκια πάνω στο τραπέζι, λέμε ποιο χρώμα θέλουμε να πιάσουμε και ψαρεύουμε. Το παιδί μαθαίνει να περιμένει τη σειρά του. Έρχεται λοιπόν η σειρά του, λέει το χρώμα και ψαρεύει. 
• Ρήματα! Σε ένα λούτρινο κουκλάκι δείχνουμε τα ρήματα πχ ο αρκούδος τρώει ή ο αρκούδος κοιμάται.
• Παίρνουμε ξύλινα/πλαστικά φρούτα και τρόφιμα (γνώριμα στο παιδί), τα ονομάζουμε και του ζητάμε ονομαστικά να μας βρει ένα δίνοντας του δύο επιλογές.

Πρέπει να επισημανθεί, πως αν υπάρχει κάτι που μας προβληματίζει  σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού μας, το συζητάμε αμέσως με τον παιδίατρο και ζητάμε τη βοήθεια ειδικού, ώστε να μας δοθεί εξατομικευμένη αξιολόγηση και βοήθεια! Επιπλέον, ζητάμε τη γνώμη του παιδιάτρου για δεξιότητες που είχε κατακτήσει το παιδί αλλά φαίνεται να υπάρχει παλινδρόμηση!

Ζωή Δαμοπούλου

Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ)

Στρατηγικές που θα βοηθήσουν το μωρό μας και το νήπιο μας να μιλήσει

 Όλοι θέλουμε να βοηθήσουμε τα μικρά μας να επικοινωνήσουν μαζί μας και να εκφραστούν! Για το συγκεκριμένο θέμα, σκέφτηκα  αν θα έπρεπε να φτιάξουμε δύο ξεχωριστές λίστες , μία για τις ηλικίες μέχρι 12 μηνών και μια άλλη για τα νήπια, όμως στην πραγματικότητα είναι μεγάλο το εύρος δυνατοτήτων σε αυτές τις ηλικίες, επομένως δεν υπάρχει κανόνας! Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον πλούσιο σε γλωσσικά ερεθίσματα, ώστε να ενισχύσουμε το εκφραστικό και αντιληπτικό λεξιλόγιο των παιδιών. Υπάρχουν αρκετές, απλές και πρακτικές στρατηγικές για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αρχίσουν την ομιλία τους αλλά και να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιό τους και θα τις δούμε στη συνέχεια.  Εμείς δίνουμε τα κατάλληλα εφόδια στα παιδιά κι εκείνα τα χρησιμοποιούν με τον δικό τους ρυθμό.  

Πάμε λοιπόν να δούμε μερικές στρατηγικές ενίσχυσης των γλωσσικών ικανοτήτων των μωρών και των νηπίων μας:

1. Τραγούδι! Ξεκινάμε αρκετά αυθόρμητα να λέμε τραγουδάκια στο νεογέννητο μας έχοντας βλεμματική επαφή και όσο πιο κοντά στο προσωπάκι του μπορούμε, και ναι αυτός είναι από τους  πρώτους τρόπους για να έρθει σε επαφή με τη γλώσσα μας (βέβαια αυτή η πρώτη επαφή έχει ήδη πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής του).
2. Διήγηση! Περιγράφουμε την ρουτίνα, λέμε στο μωρό τι κάνουμε π.χ. Τώρα σκουπίζουμε τα χέρια. Επίσης, περιγράφουμε τι κάνει το παιδί κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού αλλά και των καθημερινών συνηθειών.
3. Ξεκινάμε από τους πρώτους μήνες να επαναλαμβάνουμε συλλαβές τις οποίες μιμείται το μωρό, μετά τον χρόνο εμπλουτίζουμε με λέξεις και χτίζουμε σταδιακά τις προτάσεις.
4. Χρησιμοποιούμε κινήσεις που περιγράφουν τη λέξη.
5. Χρησιμοποιούμε κάρτες με εικόνες, μέχρι 5 για αρχή, κυρίως αντικείμενα που υπάρχουν στο σπίτι και βλέπει συχνά το παιδί. Τις ονομάζουμε και ζητάμε απ' το παιδί να βρει ένα αντικείμενο ανάμεσα σε δύο κάρτες.
6. Κάρτες ομιλίας! Κρατάμε την κάρτα με την εικόνα κοντά στο στόμα μας και κάνουμε τον ήχο. Περιμένουμε να μιμηθεί, δίνουμε χρόνο.
7. Δείχνουμε μάτια, μύτη, στόμα. Επαναλαμβάνουμε σε εμάς, στο παιδί, στα αδέρφια του, στα λούτρινα..Μετά από αρκετές επαναλήψεις ρωτάμε π.χ. Πού είναι τα μάτια της μαμάς; Αφού κατακτήσουμε τους πρώτους στόχους, συνεχίζουμε, με το υπόλοιπο σώμα και με τα ρούχα. Ένα βήμα κάθε φορά!
8. Παύση! Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, του τραγουδιού και του διαβάσματος, σε γνώριμες προτάσεις, σταματάμε και αφήνουμε το παιδί να συμπληρώσει τη λέξη που ακολουθεί.
9. Διάβασμα βιβλίων! Το διάβασμα προσφέρει πολλά οφέλη, όπως είναι η γνώση, η ανάπτυξη του λεξιλογίου, βελτίωση της μνήμης και της συγκέντρωσης, ηρεμία και μείωση άγχους, ψυχαγωγία κ.λ.π.
10. Ακούω! Ακούμε το παιδί και στη συνέχεια επαναλαμβάνουμε ότι είπε. Του ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση και του μαθαίνουμε τον διάλογο. 
11. Απαγορεύεται η διόρθωση! Επαναλαμβάνουμε αυτό που είπε με σωστό τρόπο.
12. Προσθέτουμε κάθε φορά μια νέα περιγραφή π.χ. λέει το παιδί ''κόκκινο αυτοκίνητο'' και συμπληρώνουμε ''κόκκινο αυτοκίνητο με μπλε ρόδες''. Επίσης, συμπληρώνουμε το αντικείμενο π.χ. αν δείξει και πει αυτό, εμείς λέμε αυτό το τραπέζι.
13. Ποιοτικός χρόνος! Είναι πολύ σημαντικός ο χρόνος που περνάμε με το παιδί για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους.
14. Προσδοκία! Περιμένουμε να μιλήσει, περιμένουμε να απαντήσει. Πιστεύουμε στην επικοινωνία

Πρέπει να επισημανθεί, πως αν υπάρχει κάτι που μας προβληματίζει  σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού μας, το συζητάμε αμέσως με τον παιδίατρο και ζητάμε τη βοήθεια ειδικού, ώστε να μας δοθεί εξατομικευμένη αξιολόγηση και βοήθεια! Επιπλέον, ζητάμε τη γνώμη του παιδιάτρου για δεξιότητες που είχε κατακτήσει το παιδί αλλά φαίνεται να υπάρχει παλινδρόμηση!

Ζωή Δαμοπούλου

Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ)

Σας καλωσορίζω στις νέες μου στήλες!!!

Γεια σας, μετά από ένα μεγάλο διάστημα με πολλές αλλαγές στην επαγγελματική και προσωπική μου ζωή, αποφάσισα να εμπλουτίσω το blog με δύο νέες στήλες! Η σελίδα έχει πάντα ως βάση την Ειδική Αγωγή και είναι ένα τεράστιο παράθυρο επικοινωνίας με γονείς, εκπαιδευτικούς και θεραπευτές, που θέλουν να μοιραστούν ιδέες, προβληματισμούς και απορίες! Η αρχική σκέψη ήταν η δημιουργία ενός blog με σύντομες, πρακτικές συμβουλές Ειδικής Αγωγής, ώστε να βελτιωθεί η καθημερινότητα των παιδιών. Στην πορεία, προστέθηκαν νέες στήλες, καθώς έγινε φανερό ότι υπήρχε ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανάπτυξη και τη διαπαιδαγώγηση. 

Το 2021 μπήκε στην ζωή μου ο Μικρός μου λουκουΜάς και ξεκίνησε ένα ταξίδι πολύ διαφορετικό.. το ταξίδι της μητρότητας! Η νέα μου καθημερινότητα περιέχει θηλασμό, παιχνίδι, τραγούδι, διάβασμα, προετοιμασία νόστιμων,baby-friendly γευμάτων και αναζήτηση κατάλληλων ερεθισμάτων για τον Μ. Ολοκληρώνοντας τον πρώτο χρόνο ως μαμά, δημιουργήθηκε η ανάγκη να μοιραστώ μαζί σας επιτυχημένες πρακτικές, βιβλιοπροτάσεις και τα αγαπημένα μας παιχνίδια ανά ηλικία!

Σας ευχαριστώ που είστε δίπλα μου και αγκαλιάζετε κάθε βήμα μου με τόση αγάπη κι αφοσίωση!!!

 

Δημιουργία παραμυθιού ψηφιακά με Storybird

Το storybird είναι μια εύχρηστη πλατφόρμα online δημιουργίας εικονογραφημένων παραμυθιών. Το πρόγραμμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς. 

Επιπλέον, επιτρέπει την online δημοσίευση των παραμυθιών,ενώ υπάρχει παράλληλα και η δυνατότητα αγοράς. 

Μπορείτε να εξερευνήσετε την πλατφόρμα του ψηφιακού παραμυθιού στον σύνδεσμο που ακολουθεί:

https://storybird.com/start-with-art/picture-book

Ζωή Δαμοπούλου

Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ)

Νέο Εργαστήριο Δημιουργικής Απασχόλησης για Παιδιά με Τίτλο "Η ΚΑΡΑΚΑΞΑ ΠΟΥ ΗΘΕΛΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΑΓΩΝΙ" από το ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η καρακάξα η πονηρή
Μέσα στο δάσος περπατεί
Αλλά ζηλεύει τρομερά
Τα χρωματιστά φτερά
Σαν ξεπροβάλει το παγώνι
Που περπατά και καμαρώνει
Η καρακάξα το χαζεύει
Και τα φτερά του θε να κλέβει
Θέλει να’ χει ουρά κι αυτή
Πλουμιστή, φανταχτερή!

Τι έγινε μετά; Ελάτε στο Μουσείο να μάθετε τη συνέχεια, τις Κυριακές 2 και 9 Φεβρουαρίου 2020.

Πρόκειται για δύο νέα Εργαστήρια Δημιουργικής Απασχόλησης για μικρά παιδιά ηλικίας 4-6 και 2-4 ετών, βασισμένα στον γνωστό Μύθο του Αισώπου: «Η Καρακάξα που ήθελε να γίνει Παγώνι», που θα πραγματοποιηθούν σε διπλανές αίθουσες στο Κέντρο ΓΑΙΑ.

Ώρες έναρξης: 11:00 π.μ. και 12:30 μ.μ.
Διάρκεια: 1 ώρα

Ζωή Δαμοπούλου
Ειδική Παιδαγωγός (MA)

Αδελφική ζήλια

Οι αδελφικές σχέσεις είναι αναμφισβήτητα οι πιο σημαντικές στην ζωή κάθε ανθρώπου! Ο χαρακτήρας μας έχει διαμορφωθεί μέσα από τις αλληλεπιδράσεις με τα αδέρφια μας, καθώς μας βοηθούν να δημιουργήσουμε τη βάση των διαπροσωπικών μας δεξιοτήτων. Ωστόσο, το ξεκίνημα αυτής της σχέσης γίνεται συνήθως με εντάσεις και έντονη ζήλια. 

Η ζήλια δημιουργείται κατά τον ερχομό του νέου μέλους στην οικογένεια και πηγάζει από την ανάγκη του πρωτότοκου παιδιού για αποκλειστικότητα,  ώστε να νιώθει ασφάλεια. Η ένταση της ζήλιας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι η σειρά γέννησης, η ηλικία και το φύλο. Συνήθως, είναι πιο έντονη ανάμεσα σε παιδιά με μικρή διαφορά ηλικίας (2-3 έτη), ενώ από τα 6 έτη παρατηρείται ότι υποχωρεί. 

Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε παιδί εκφράζει διαφορετικά αυτό το συναίσθημα. Η ματαίωση, η απομόνωση, η προσκόλληση στη μητέρα, η άρνηση να επιστρέψει στο σχολείο, η επιθετικότητα, παλινδρομικές συμπεριφορές καθώς και η άρνηση για οποιαδήποτε  βιολογική ανάγκη, είναι μόνο κάποιες από τις μορφές έκφρασης της ζήλιας. Οι γονείς οφείλουν να παρατηρούν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών, να διαβεβαιώνουν το παιδί ότι είναι ασφαλές και να το αντιμετωπίζουν ως ξεχωριστή προσωπικότητα. Η προετοιμασία του παιδιού για τον ερχομό του νέου μέλους αποτελεί την πιο σημαντική κίνηση για τη δημιουργία θετικού κλίματος.

Προετοιμασία του παιδιού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης :

• Λέμε την αλήθεια για την εγκυμοσύνη, χωρίς να προσπαθήσουμε να ωραιοποιήσουμε την πραγματικότητα.
• Συζητάμε μαζί του για τις ανάγκες του βρέφους .
• Του δείχνουμε υπέρηχο από το αδερφάκι του.
• Του μιλάμε για την περίοδο που βρισκόταν εκείνο στην κοιλιά.
• Διαβάζουμε παραμύθια σχετικά με τον ερχομό του μωρού, ενώ με μεγαλύτερα παιδιά μπορούμε να διαβάσουμε βιβλία που περιγράφουν την ανάπτυξη του εμβρύου. 
• Ενημερώνουμε το παιδί σχετικά με την χρονική περίοδο που θα λείψει η μητέρα για τον τοκετό, καθώς και για το άτομο που θα μείνει μαζί του. Φροντίζουμε να είναι με ένα οικείο πρόσωπο, ώστε να μη χρειαστεί να αλλάξει η ρουτίνα του. 
• Εφόσον το παιδί το επιθυμεί μπορεί να εμπλακεί στη διαμόρφωση του δωματίου του βρέφους και στην πορεία και στην φροντίδα του.

Όταν ένα παιδί εκφράσει έντονα συναισθήματα δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αναζητά την γονεϊκή αγάπη και προσδοκά συμπόνια, κατανόηση, προσοχή και χώρο να εκφραστεί. Αν δεν του επιτρέψουμε να εκφραστεί, τα συναισθήματα του μπορεί να μετατραπούν σε σωματικά συμπτώματα. Ο γονεϊκός ρόλος σε αυτό το σημείο είναι να του δείξουμε πώς να εκφράζεται χωρίς να βλάψει τον άλλον.

Πώς αντιμετωπίζουμε την ζήλια!

• Αρχικά, θα πρέπει να ξεπεράσουμε την εικόνα της τέλειας και μονιασμένης οικογένειας. 
• Αφιερώνουμε ξεχωριστό χρόνο σε όλα τα παιδιά της οικογένειας. 
• Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις μεταξύ των παιδιών.
• Προτείνουμε ακίνδυνους τρόπους εκτόνωσης.
• Δείχνουμε κατανόηση στα συναισθήματα που νιώθει το παιδί και του ζητάμε να τα κατονομάσει.
• Δεν αναθέτουμε ξαφνικά ευθύνες και τον ρόλο του μεγάλου στο πρωτότοκο παιδί. 
• Το κάθε παιδί θα πρέπει να έχει τον χώρο του και τα προσωπικά του αντικείμενα προστατευμένα.
• Δεν απαιτούμε από το μεγαλύτερο παιδί να μοιραστεί τα πράγματα του. Του δίνουμε την επιλογή να τα χαρίσει αν εκείνο είναι έτοιμο να τα αποχωριστεί.
• Δεν κάνουμε τους δικαστές,θα πρέπει να ενισχύσουμε την ικανότητα τους να βρίσκουν μόνα τους λύση. Η διαμάχη των παιδιών συντηρείται με την ανάμειξη των γονέων. Επεμβαίνουμε μόνο στην περίπτωση που κινδυνεύει κάποιο μέλος. 
• Μαθαίνουμε στα παιδιά ότι για να λυθεί μια διένεξη πρέπει να παρουσιάζουν την οπτική που έχουν και στη συνέχεια να προτείνουν λύσεις.
• Η οικογένεια θα πρέπει να έχει σαφή όρια και κανόνες στην καθημερινότητα και στη ρύθμιση της επικοινωνίας. 
• Δεχόμαστε τη διαφορετικότητα των παιδιών.

Ζωή Δαμοπούλου

Ειδική Παιδαγωγός (ΜΑ)